Robert Bachliński

Streszczenie

Zastosowanie metody dyfrakcji rentgenowskiej do badań narkotyków syntetycznych oraz innych substancji krystalicznych w Centralnym Laboratorium Kryminalistycznym Komendy Głównej Policji jest możliwe już od 1997 roku. Obecnie metoda jest już dopracowana, a otrzymywane wyniki bardzo pomocne w wykonywaniu ekspertyz kryminalistycznych z zakresu fizykochemii. Metodę stosuje się głównie przy badaniach narkotyków syntetycznych, takich jak amfetamina czy MDMA, oraz półsyntetycznych, takich jak kokaina czy heroina. Oznacza się z powodzeniem substancje psychoaktywną oraz domieszki związków organicznych i nieorganicznych stosowanych jako wypełniacze, wśród których obecnie dominuje uwodniona kreatyna. Niekiedy trudność w identyfikacji metodą XRD może sprawić 1-fenyloetyloamina (1-FEA), której widmo jest często maskowane przez siarczan amfetaminy, pomimo że 1-FEA jest identyfikowalna metodami chromatograficznymi. Metoda XRD jest także bardzo pomocna przy identyfikacji substancji niewiadomego pochodzenia oraz substancji wybuchowych w postaci proszków. Należy jednak pamiętać, że metoda dyfrakcji rentgenowskiej jest tylko jedną z metod instrumentalnych i stanowi istotne uzupełnienie metodologii badań narkotyków i innych substancji chemicznych o budowie krystalicznej. Zdaniem autora powinna się ona znaleźć w tzw. kategorii A technik analitycznych branych pod uwagę przy identyfikacji substancji psychotropowej lub środka odurzającego.

Słowa klucze: dyfrakcja rentgenowska, XRD, dyfraktogram, komórka elementarna, identyfikacja, substancja psychoaktywna

Summary

Application of x-ray diffraction method for analyses of synthetic drugs and other crystalline substances in the Central Forensic Laboratory of the Polish police has been possible already since 1997. At present this method is already well-developed and obtained results prove very helpful in casework in physicochemistry. The method is used mainly in examination of synthetic drugs such as amphetamine or MDMA, as well as semi-synthetic drugs such as cocaine and heroin. The psychoactive ingredients, are successfully determined as well as organic and inorganic additives used as cutting agents among whom the dominating substance is nowadays hydrated creatine. Sometimes difficulties may arise in identification of 1-fenylethylamine (1-FEA), whose spectrum is often masked by amphetamine sulphate, even though 1-FEA is identifiable by chromatographic methods. The XRD is also extremely helpful in identification of substances of unknown origin and explosive materials in form of powders. One should, however, bear in mind that the x-ray diffraction method constitutes only one among the instrumental methods and a significant complementation to drug and other crystalline substances examination methodology. It is Author's view that the method should be placed in category A analytical techniques for identification psychotropic or narcotic substances.

Keywords: x-ray diffraction, XRD, diffractogram, elementary cell, psychoactive substance.