Krzysztof Halicki

Streszczenie

Praca informacyjna policji politycznej znajdowała swój wyraz w meldunkach sytuacyjnych oraz sprawozdaniach miesięcznych z ruchu politycznego, społecznego, wywrotowego, narodowościowego oraz zawodowego. Działalność policji politycznej miała swoje odbicie również w raportach nadzwyczajnych, które obejmowały wydarzenia dotyczące działalności politycznej, społecznej, narodowościowej, wywrotowej oraz zawodowej. Całokształt prowadzenia wywiadu w tonie legalnych ugrupowań politycznych, zawodowych, gospodarczych, społecznych itp. spoczywał prawie wyłącznie na organach Policji Państwowej. Istotnym zagadnieniem, którym zajmowała się Policja Państwowa w okresie międzywojennym, była kwestia mniejszości narodowych. Wywiad konfidencjonalny był podstawową formą działalności policji politycznej i stanowił jeden z jej najważniejszych środków w walce z przestępstwami politycznymi. Sposoby werbowania konfidentów i informatorów zależne były od bardzo wielu okoliczności. W miastach pozyskiwano dorożkarzy, lokajów, prostytutki, właścicieli gospód, jubilerów, listonoszy, stróżów, kelnerów, portierów itp. Natomiast na wsi angażowano pomocników kościelnych, grabarzy, posłańców, gospodarzy, nauczycieli, leśniczych, myśliwych itp. Werbunek uzależniony był przede wszystkim od inwencji funkcjonariusza.

Słowa klucze: policja polityczna, służby bezpieczeństwa II RP, policja w okresie międzywojennym, wywiad konfidencjonalny.

Summary

The tasks of the political police regarding information was expressed in situation reports and monthly reports on political, social, national, seditious and professional trends. The outcome of the activities of the political police included also extraordinary reports on incidents relating to political, social, national, seditious and professional activities. The burden of management of intelligence system in legal political, professional, economic and social organisations, etc., was almost entirely placed on the National Police authorities. An important problem preoccupying the National Police in the period between World War I and World War II was related to national minorities. The confidential intelligence constituted the basis for political police activities and was one of the most important means in combating political crimes. The manners of recruiting confidents and informers depended on numerous circumstances. In towns, cab drivers, servants, prostitutes, pub owners, jewellers, postmen, concierges, waiters, porters, etc. were recruited, while in rural areas church wardens, grave-diggers, foresters and hunters were used. The recruitment was up to the officer.

Keywords: political police, 2nd Polish Republic security services, police in period between World War I and World War I, confidential intelligence.