Anna Czyż
Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji,
Politechnika Warszawska
ORCID: 0009-0008-3149-2219
e-mail: anna.czyz@policja.gov.pl
podinsp. Barbara Łukasik
Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji
ORCID: 0009-0009-8051-4346
mł. asp. Szymon Rosołowski
Laboratorium Kryminalistyczne Komendy Stołecznej Policji
ORCID: 0009-0004-7333-7963
Streszczenie
Opioidy to zróżnicowana grupa związków chemicznych wykazujących powinowactwo do receptorów opioidowych. Stanowią ważną grupę leków stosowanych w terapii bólu, jednak ich nadużywanie prowadzi do uzależnień i poważnych zagrożeń zdrowotnych. Szczególne ryzyko wiąże się ze stosowaniem syntetycznych opioidów stanowiących jedną z najszybciej rozwijających się grup Nowych Substancji Psychoaktywnych. Szybka i tania produkcja fentanylu, jego analogów oraz nitazenów sprzyja ich rozpowszechnianiu na rynku nielegalnych narkotyków. Niniejszy artykuł przedstawia aktualną sytuację globalną związaną z opioidami, omawia ich klasyfikację, budowę chemiczną i mechanizmy działania oraz metody otrzymywania fentanylu, metadonu i wybranych nitazenów.
Słowa kluczowe: fentanyl, analogi fentanylu, nitazeny, syntetyczne opioidy
Identyfikator cyfrowy DOI: https://doi.org/10.34836/pk.2025.322.2
Summary
Opioids are a diverse group of chemical compounds that bind to opioid receptors. They are an important group of drugs used in pain management, but their abuse leads to addiction and serious health risks. Synthetic opioids, one of the fastest growing groups of New Psychoactive Substances, pose a particular risk. The rapid and cheap production of fentanyl, its analogues, and nitazens contributes to their spread on the illegal drug market. This article presents the current global situation regarding opioids, discusses their classification, chemical structure, and mechanisms of action, as well as methods of obtaining fentanyl, methadone, and selected nitazens.
Keywords: fentanyl, fentanyl analogues, nitazene, synthetic opioids
Translation: Anna Czyż, Katarzyna Konieczna Central Forensic Laboratory of the Police